Wyszukiwarka odpadów

Co to są bioodpady?

Bioodpady to odpady organiczne, które powstają z resztek jedzenia lub z roślin (ogrodowych, doniczkowych). Takie odpady ulegają biodegradacji, czyli naturalnemu rozkładowi, w którym udział biorą mikroorganizmy – głównie bakterie i grzyby. Bioodpady nazywane są też odpadami bio lub biodegradowalnymi śmieciami.

Do bioodpadów zaliczamy m.in.:

• resztki owoców i warzyw (np. obierki),
• inne resztki jedzenia (oprócz mięsa i kości),
• skorupki jajek,
• fusy z kawy i herbaty,
• zepsute dania i przetwory z owoców lub warzyw, np. zupy, sosy, dżemy,
• odpady z ogrodów, np. skoszoną trawę, ścięte kwiaty, zgrabione liście, wyrwane chwasty,
• pnie i gałęzie drzew oraz krzewów (z liśćmi lub bez),
• korę drzew i trociny,
• niezaimpregnowane i niemalowane drewno.

Jak wygląda recykling bioodpadów?

Recykling bioodpadów zwykle polega na ich kompostowaniu (które odbywa się przy dostępie tlenu) albo na fermentacji (bez dostępu tlenu) połączonej z późniejszym kompostowaniem.

W wyniku recyklingu odpadów bio powstają naturalne nawozy: kompost i poferment oraz zielone paliwo – biogaz, który wykorzystuje się do produkcji energii elektrycznej, ciepła, a nawet jako paliwo do silników spalinowych.

Ciekawostki o bioodpadach – czy wiesz, że…

• Bioodpady to najliczniejsza frakcja wytwarzanych przez nas odpadów.
• W Europie generuje się średnio 173 kg bioodpadów na mieszkańca.
• W wyniku kompostowania tony bioodpadów można uzyskać od 300 do 400 kg naturalnego nawozu – kompostu.
• Przetwarzanie bioodpadów pozwala zmniejszyć emisję dwutlenku węgla i metanu, czyli gazów, które odpowiadają za globalne ocieplenie.

Co powinieneś wiedzieć o metalach i tworzywach sztucznych?

Żółty pojemnik lub worek przeznaczony jest na metale i tworzywa sztuczne. Wśród metali najczęściej spotykamy odpady z aluminium lub ze stali. Tworzywa sztuczne są natomiast bardzo szeroką grupą, w skład której wchodzą różne materiały wytworzone z polimerów zwane w uproszczeniu plastikiem. W odróżnieniu od metali, tworzywa sztuczne nie występują w naturze – są produkowane wyłącznie przez człowieka.

Do frakcji metali i tworzyw sztucznych zaliczają się też tzw. kartoniki na płynną żywność, zwane powszechnie Tetra Pak.

Dlaczego metale i tworzywa sztuczne trafiają do tego samego kosza?

Metale i tworzywa sztuczne mają różne właściwości chemiczne i fizyczne. Dzięki temu odpady z tych materiałów można łatwo rozdzielić podczas przetwarzania w sortowni.

Co wyrzucamy do żółtego pojemnika na metale i tworzywa sztuczne?

Do kosza na metale i tworzywa sztuczne wyrzucamy:

• plastikowe butelki i ich nakrętki,
• plastikowe opakowania po napojach i produktach spożywczych,
• opakowania po kosmetykach i środkach czystości,
• plastikowe torby i folie (w tym celofan),
• zakrętki od słoików, nakrętki i kapsle z metali lub tworzyw sztucznych,
• kartony na płynną żywność (Tetra Pak), np. po mleku, sokach, zupach, przecierach pomidorowych,
• opakowania wielomateriałowe (np. po przyprawach),
• puszki po napojach i konserwach,
• niezabrudzoną folię aluminiową,
• metale kolorowe.

Czego nie wyrzucać do żółtego pojemnika?

Choć niektóre odpady wykonane są z plastiku lub metalu, to nie należy wyrzucać ich do żółtego kosza. Takie odpady nie nadają się do ponownego przetworzenia lub są ponownie przetwarzane, ale nie w tych samych zakładach, co odpady z metali i tworzyw sztucznych.

Do kosza na metale i tworzywa sztuczne nie wyrzucamy:

• opakowań z zawartością (należy je opróżnić i dopiero wtedy wyrzucić do żółtego pojemnika albo w całości wyrzucić do odpadów zmieszanych),
• plastikowych elektronicznych zabawek (powinny trafić do kosza na elektrośmieci),
• elektroodpadów, czyli zepsutego lub zużytego sprzętu AGD, elektroniki użytkowej (należy wyrzucić je jako elektrośmieci),
• zużytych baterii i akumulatorów (powinno się wyrzucać je do specjalnych pojemników ustawionych w sklepach, szkołach lub urzędach; akumulator samochodowy można też bezpłatnie oddać przy zakupie nowego akumulatora),
• opakowań zawierających leki oraz jednorazowych produktów medycznych (np. strzykawek, rękawiczek),
• butelek po oleju silnikowym (należy oddać je do PSZOKu),
• części samochodowych (również można przekazać je do lokalnego PSZOKu),
• opakowań (puszek, wiader) po lakierach i farbach (można oddać je do PSZOKu).

Na czym polega recykling tworzyw sztucznych?

Recykling plastiku polega na odzyskaniu cennych surowców z plastikowych odpadów, a następnie na przygotowaniu ich do ponownego wykorzystania.

Recykling tworzyw sztucznych przebiega w kilku etapach:

1. Segregacja i ręczne sortowanie odpadów w sortowni.
2. Rozdrabnianie plastiku (cięcie, kruszenie, mielenie).
3. Oczyszczanie pociętego tworzywa z drobnych zabrudzeń, mycie i suszenie.
4. Podgrzewanie plastiku, by stał się płynny.
5. Wytłaczanie plastiku, chłodzenie go i formowanie granulek (tzw. regranulatu z tworzyw sztucznych).
6. Kontrola jakości regranulatu w laboratorium.
7. Przekazywanie gotowych granulek do zakładów produkcyjnych, w których powstaną z nich nowe produkty.

Jak przebiega proces recyklingu metali?

Recykling metali również odbywa się w kilku etapach:

1. Strzępienie, czyli rozdrabnianie złomu.
2. Wieloetapowe sortowanie i kontrola pociętego metalu przy pomocy zaawansowanych maszyn, np. sit, dmuchaw, sensorów, magnesów.
3. Oczyszczanie metalu z farb, nadruków, lakierów i innych pozostałości.
4. Przetapianie, filtrowanie i ponowne formowanie metali w nowe produkty.

Mimo że tworzywa sztuczne i metale trafiają do tego samego kosza na odpady, to procesy recyklingu plastiku i metali przebiegają oddzielnie, często w zupełnie innych instalacjach. Jest to możliwe dzięki sortowaniu odpadów w sortowni, gdzie dzieli się je na poszczególne frakcje. Sortowanie odbywa się automatycznie oraz manualnie – odpady z żółtego pojemnika trafiają na podajnik, który przenosi je do separatorów wiroprądowych i elektromagnesów ułatwiających ich rozdzielenie. Odpady, których nie udało się wysegregować automatycznie, są sortowane ręcznie przez pracowników sortowni.

Ciekawostki o metalach, tworzywach sztucznych oraz o ich recyklingu

• Z plastiku z recyklingu wytwarza się m.in. butelki, opakowania, ubrania (np. polarowe bluzy), meble ogrodowe, zabawki, długopisy oraz folie.
• Podczas przetwarzania jednej plastikowej torby można odzyskać energię potrzebną do zasilania 60-watowej żarówki przez 10 minut.
• Z 35 przetworzonych butelek PET można wyprodukować jedną ciepłą bluzę z polaru.
• Aluminium może być przetwarzane w nieskończoność bez utraty jakości.
• Obecnie nadal używamy aż 75% wytworzonego kiedykolwiek aluminium.
• Recykling aluminium pozwala zaoszczędzić mnóstwo energii – podczas przetwarzania jednej tony aluminium zużywa się aż o 95% mniej energii niż przy produkcji pierwotnej (od zera, z surowców pozyskanych z natury).
• Dzięki wykorzystaniu stali z recyklingu można ograniczyć ilość emitowanych do powietrza zanieczyszczeń o 86%, a do wody o 76%. W porównaniu do produkcji pierwotnej można również zaoszczędzić aż 40% wody.
• Recykling stali przyczynia się do ochrony zasobów naturalnych. Każda przetworzona tona stali oznacza oszczędność 1,4 tony rudy żelaza, 0,8 tony węgla, 0,3 tony wapienia z dodatkami oraz zapobiega wyemitowaniu aż 1,67 tony CO₂.

Co zaliczamy do odpadów szklanych?

Do odpadów szklanych zaliczamy wyłącznie tzw. szkło opakowaniowe, czyli wszelkie szklane opakowania, np. słoiki, słoiczki i butelki. Mogą być to zarówno opakowania po żywności, jak i opakowania kosmetyczne, które nie są na stałe połączone z innymi materiałami (metalem, plastikiem). Wszystkie wyrzucane do zielonego pojemnika opakowania ze szkła powinny być opróżnione.

Do kosza na szkło nie należy wyrzucać szklanych przedmiotów, które nie są opakowaniami. Ich lista jest bardzo długa i obejmuje m.in.:

• naczynia: kubki, szklanki, miski, talerze, naczynia żaroodporne, porcelanę i fajans,
• szkło płaskie: szyby okienne, samochodowe, lustra,
• żarówki, świetlówki,
• szkło okularowe,
• kineskopy.

Nie ma znaczenia czy przedmioty te są całe, czy stłuczone. W hucie szkła i tak zostaną one uznane za zanieczyszczenie i nie trafią do recyklingu.

Gdzie wyrzucić lustro: potłuczone lub całe?

Niepotłuczone lustra o dowolnych rozmiarach najlepiej oddać do PSZOKu. Zbite lustra są odpadami zmieszanymi, dlatego muszą trafić do czarnego pojemnika.

Gdzie wyrzucić szyby okienne i samochodowe?

Duże płaskie szkło, np. okienne, można oddawać do PSZOKu. Huty szkła są w stanie przetopić wiele typów szkła (w tym szyby okienne), jednak muszą one zostać dostarczone oddzielnie. Szyby samochodowe również można oddać do PSZOKu albo do najbliższej stacji demontażu pojazdów.

Jak przebiega recykling szkła?

Proces recyklingu szkła opakowaniowego przebiega w kilku etapach:

1. Ręczne sortowanie odpadów i usuwanie zanieczyszczeń (np. resztek kosmetyków albo produktów spożywczych). Oddzielanie elementów wykonanych z innych materiałów, zwłaszcza z papieru (etykiety) i tworzyw (nakrętki).
2. Segregacja na szkło bezbarwne i szkło kolorowe (z którego wydziela się też szkło zielone oraz szkło brązowe).
3. Kruszenie szkła aż do uzyskania stłuczki szklanej.
4. Dokładne oczyszczanie stłuczki z zanieczyszczeń i ponowne sortowanie ze względu na kolor.
5. Przetapianie stłuczki szklanej w hucie szkła.
6. Wytwarzanie nowych szklanych produktów.

Ciekawostki o szkle i o recyklingu szkła

• Szkło można przetapiać niemal w nieskończoność i to bez utraty jego jakości. Dzięki temu szkło uważane jest za (niemal) idealny surowiec wtórny.
• Przetworzone szkło nie wydziela żadnych szkodliwych substancji, dlatego jest bezpieczne dla środowiska i ludzi.
• Proces recyklingu szkła jest niezwykle opłacalny pod względem ekonomicznym, ale też ekologicznym.

Odpady papierowe, czyli jakie?

Do tej frakcji zaliczamy wszystkie śmieci z papieru i tektury, które nie są trwale połączone z innymi tworzywami (np. plastikiem, metalem).

Gdzie wyrzucamy odpady z papieru?

Odpady z papieru, czyli pudełka, kartony, kartki, gazety i koperty wyrzucamy do niebieskiego pojemnika lub worka. Wykorzystywane obecnie technologie recyklingu papieru pozwalają przetworzyć nawet odpady z naklejonymi taśmami lub samoprzylepnymi etykietami – nie musisz usuwać ich przed wyrzuceniem przedmiotu do kosza. Zadbaj jednak, by papierowe odpady, które trafiają do niebieskiego pojemnika były czyste i suche oraz pozbawione resztek jedzenia lub tłustych plam.

Jak przebiega recykling papieru?

Proces recyklingu papieru zaczyna się już w Twoim domu – im lepiej posortujesz papierowe odpady, tym mniej kosztowne i uciążliwe będzie ich przetworzenie! Kolejne etapy recyklingu papieru odbywają się w sortowni, celulozowni i papierni.

Proces recyklingu papieru w skrócie:

1. Transport odpadów do punktów zbiórki lub do sortowni.
2. Dokładne sortowanie dostarczonych odpadów (na nadające się i nienadające się do recyklingu).
3. Zgniatanie odpadów, belowanie.
4. Rozdrabnianie i mieszanie odpadów z wodą.
5. Oczyszczanie frakcji z pozostałości klejów, farb drukarskich, zszywek i sznurka.
6. Odbarwianie i bielenie masy papierniczej.
7. Formowanie arkuszy na sitach.
8. Walcowanie i suszenie papieru.

Dokładny przebieg procesu poznasz w artykule: Jak działa recykling papieru?

Ciekawostki o produkcji i recyklingu papieru

• Do produkcji tony papieru konieczne jest ścięcie 17 drzew.
• Wytworzenie 100 kg papieru wymaga wycięcia 2 drzew. Dodajmy, że w ciągu roku jedno drzewo dostarcza tlenu, który wystarcza dla 10 osób.
• Aż 42% wycinanych na świecie drzew przeznacza się na produkcję papieru.
• Przeciętne gospodarstwo domowe co roku wyrzuca ilość odpadów papierowych będącą równowartością 3 wyciętych drzew.
• Poddanie recyklingowi tony makulatury pozwala zaoszczędzić nawet 1200 litrów wody (w porównaniu do produkcji pierwotnej).

Jakie odpady to odpady zmieszane?

Odpadami zmieszanymi nazywamy takie odpady, z których nie da się już odzyskać żadnych surowców. Oznacza to, że nie nadają się one do recyklingu.

Co wyrzucać do odpadów zmieszanych?

Do odpadów zmieszanych wyrzucamy wszystko to, co nie powinno trafić do innych koszy (przeznaczonych na posortowane odpady).

Nie idź jednak na łatwiznę i nie wyrzucaj do zmieszanych takich odpadów, które są problematyczne w segregacji! Nie wiesz, gdzie wyrzucić? Skorzystaj z wyszukiwarki odpadów EkoPaki i segreguj odpowiedzialnie!

Czego nie wyrzucamy do odpadów zmieszanych?

Odpadami zmieszanymi NIE są: odpady budowlane i rozbiórkowe, odpady wielkogabarytowe oraz odpady niebezpieczne, które powstają w naszych domach (np. baterie i akumulatory, leki, odpady medyczne, świetlówki, elektroodpady, opakowania po pestycydach i innych środkach ochrony roślin).

Co się dzieje z odpadami zmieszanymi? Czy odpady zmieszane są sortowane?

• Odebrane z posesji lub altany odpady zmieszane są przewożone do najbliższej instalacji zajmującej się przetwarzaniem odpadów komunalnych oraz do zakładów zagospodarowania.
• Po dostarczeniu, odpady zmieszane są sortowane. Wbrew pozorom, można odzyskać z nich jeszcze pewną ilość surowców, które trafią do recyklingu. Prawidłowe sortowanie odpadów w naszych domach znacznie upraszcza i skraca ten proces.
• Odpady zmieszane, które nie nadają się do recyklingu, zostają poddane procesom napowietrzania i neutralizacji, by zapobiec wytwarzaniu się metanu. Na koniec odpady zmieszane trafiają do spalarni jako paliwo alternatywne. Proces ten nazywa się spalaniem z odzyskiem energii lub recyklingiem energetycznym.

Ciekawostki o odpadach zmieszanych

• Odpady zmieszane stanowią niemal 40% odpadów wytwarzanych w gospodarstwach domowych, co czyni je najliczniejszą frakcją odbieraną z posesji i altanek.
• Wyrzucone do zmieszanych surowce wtórne zwykle ulegają zanieczyszczeniu (np. resztkami żywności) oraz powolnej degradacji. Nawet jeśli zostaną oddzielone ze strumienia odpadów w sortowni, mogą już nie nadawać się do recyklingu. Z tego względu zachęcamy do poprawnego sortowania odpadów – masz wpływ na ich dalszy los!

Co to są baterie?

Baterie są źródłem prądu elektrycznego, który wytwarzany jest w wyniku reakcji chemicznych zachodzących w ogniwach. W zależności od rodzaju, składają się z różnych metali, np. litu, kobaltu, manganu, niklu oraz węgla i grafitu.

Jak wygląda recykling baterii?

Po przewiezieniu do zakładu recyklingu, baterie są ręcznie lub automatycznie sortowane i rozdzielane ze względu na skład. Tak wysegregowane baterie zostają skruszone i zmielone, a następnie podzielone na frakcje, czyli na grupy odpadów. Rozdrobnione baterie poddaje się szeregowi procesów fizycznych i chemicznych, które pozwalają rozłożyć je na czynniki pierwsze.

W wyniku recyklingu z baterii odzyskuje się frakcję ciężką, frakcję niebezpieczną oraz papier i smołę. Frakcja ciężka, czyli miedź, cynk i żelazo, trafiają do przetopienia w hutach metali. Frakcja niebezpieczna jest unieszkodliwiana, a następnie składowana. Papier i smoła są natomiast wykorzystywane jako paliwo energetyczne, z którego można odzyskać jedynie energię. Przewozi się je do elektrociepłowni, gdzie zostają spalone z odzyskiem energii.

Ciekawostki o recyklingu baterii

• Baterie zbudowane są z różnych cennych, a jednocześnie niebezpiecznych pierwiastków, m.in. z ołowiu, kadmu, rtęci, niklu i litu. Prawidłowa segregacja baterii umożliwia odzyskanie i ponowne wykorzystanie tych ważnych surowców oraz chroni przed zanieczyszczeniem środowiska substancjami niebezpiecznymi.
• Ze względu na zawartość wielu toksycznych pierwiastków, baterie są odpadami niebezpiecznymi.
• Jeśli mała bateria guzikowa nie trafi do kosza na baterie, lecz do środowiska, może skazić aż 400 litrów wody i zatruć jeden metr sześcienny gleby.
• Niewłaściwe sortowanie baterii z urządzeń elektronicznych, np. telefonów lub laptopów, może doprowadzić do pożaru lub do eksplozji.
• Recykling baterii pozwala odzyskać z nich aż 99,5% wszystkich surowców użytych do ich produkcji.

Zajrzyj do naszego raportu o bateriach i zobacz co Polacy o nich wiedzą. Recykling baterii jest bardzo potrzebnym procesem! Między plusem a minusem

Pierwiastki wykorzystywane do produkcji baterii są surowcami nieodnawialnymi, które wydobywa się w różnych zakątkach świata. Największymi eksporterami tych pierwiastków są: Demokratyczna Republika Konga (kobalt), Chiny (cynk i aluminium) oraz Chile (lit i miedź). Ich wydobycie, a następnie transport i wytworzenie gotowych baterii wymagają zużycia mnóstwa energii i zasobów. Z tego względu należy mądrze korzystać z baterii, a po zakończeniu ich żywota wyrzucać je do odpowiednich pojemników, by mogły otrzymać kolejne życie.

Sprawdź, jak bezpiecznie używać baterii >>

Co to są elektrośmieci?

Elektrośmieci, zwane fachowo elektroodpadami, to zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. Co jednak oznacza słowo „zużyty”? Zwykle chodzi o sprzęt przestarzały, zepsuty, długo nieużywany, niepotrzebny lub nienadający się do używania.

Do grupy elektroodpadów zaliczamy więc zużyte:

• sprzęty AGD do kuchni: lodówki, elektryczne kuchenki i płyty grzewcze, okapy, zmywarki, mikrofalówki, ekspresy do kawy, blendery, roboty kuchenne, młynki itp.,
• sprzęty AGD do domu: pralki, suszarki bębnowe, żelazka, odkurzacze,
• urządzenia RTV i audio: telewizory, głośniki, kina domowe, odtwarzacze DVD,
• elektronikę użytkową: tablety, smartfony, elektroniczne zegarki, słuchawki, budziki,
• telefony (komórkowe i stacjonarne),
• komputery i akcesoria: komputery stacjonarne, laptopy, myszki, klawiatury, monitory, drukarki, skanery,
• elektroniczne zabawki na baterie albo na akumulator,
• urządzenia poprawiające jakość powietrza: wentylatory, nawilżacze, oczyszczacze powietrza, klimatyzatory,
• urządzenia dla niemowląt i małych dzieci: elektroniczne nianie, podgrzewacze butelek, elektroniczne laktatory, monitory oddechu, podgrzewacze chusteczek,
• elektronarzędzia (zasilane z gniazdka oraz akumulatorowe): wiertarki, wkrętarki, piły, szlifierki, pistolety na gorący klej itp.,
• oświetlenie: żarówki energooszczędne, świetlówki, żarówki LED, lampki choinkowe,
• kable, ładowarki i zasilacze,
• baterie i akumulatory.

Sprawdź, jak postępować z elektroodpadami >>

Jak przebiega recykling elektroodpadów?

Recykling elektrośmieci to proces, który przebiega w 3 etapach:

1. Demontaż sprzętów i podział poszczególnych elementów ze względu na materiał, z którego są wykonane (tworzywa sztuczne, metale, elementy elektroniczne, szkło, materiały niebezpieczne, papier, drewno).
2. Procesy odzysku dopasowane do rodzaju materiałów (rozdrabnianie, recykling, unieszkodliwienie).
3. Odzysk surowców, np. glinu, palladu, złota, miedzi i srebra.

Ciekawostki o elektroodpadach i ich recyklingu

• Elektroodpady nazywane są też skrótowo ZSEE (zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny) albo WEEE (ang. waste of electrical and electronic equipment).
• W elektroodpadach znajdują się substancje szkodliwe dla ludzi, zwierząt i środowiska, które mogą spowodować choroby lub uszkodzenie organizmów. Te substancje to m.in. kadm, brom i ołów. Mają one silne działanie toksyczne i rakotwórcze, dlatego elektroodpady zaliczamy do grupy odpadów niebezpiecznych.
• Recykling elektrośmieci daje szansę na ponowne wykorzystanie znajdujących się w nich surowców. Dzięki niemu zepsuty i niepotrzebny sprzęt z naszych domów może zyskać drugie życie np. jako kołpaki samochodowe, a nawet plomby dentystyczne!
• Recykling elektrośmieci jest częścią globalnego trendu znanego jako „urban mining”, czyli górnictwo miejskie. Polega on na odzyskiwaniu materiałów i surowców ze zużytych, niepotrzebnych lub zniszczonych elementów miejskiej architektury, np. z tablic informacyjnych, znaków drogowych albo sygnalizatorów świetlnych).

Gdzie wyrzucać leki?

Leki zawierają związki chemiczne, które mogą spowodować zanieczyszczenie środowiska. Z tego względu zaliczane są do odpadów niebezpiecznych i nie mogą trafić do recyklingu. Muszą być więc zbierane selektywnie, czyli wyrzucane do odpowiednio oznaczonych pojemników znajdujących się np. w aptekach i przychodniach.

Ciekawostki – czy nieprawidłowe wyrzucanie leków rzeczywiście jest tak niebezpieczne?

• Nieprawidłowo wyrzucone leki (np. wylane do toalety lub do odpływu, wyrzucone do zwykłego kosza lub go natury) przedostają się do środowiska i mogą przyczynić się do zjawiska antybiotykooporności. Znajdujące się w wodzie, glebie lub w ściekach bakterie stopniowo przyzwyczajają się do niewielkich dawek antybiotyków i „uczą się”, jak się przed nimi bronić. Jeśli takie odporne na antybiotyki bakterie wywołają chorobę, to nie będziemy w stanie skutecznie jej wyleczyć przy użyciu standardowych leków. Eksperci przewidują, że do roku 2050 antybiotykooporność może spowodować aż 10 milionów zgonów!

Co to są gabaryty?

Popularne „gabaryty” to wytwarzane w naszych domach odpady o bardzo dużych rozmiarach, które nie mieszczą się do standardowych worków lub pojemników. Nie można więc wyrzucać ich razem z odpadami zmieszanymi ani posortowanymi.

Odpadami gabarytowymi są niemal wszystkie duże odpady z wyjątkiem elektrośmieci, części samochodowych, choinek i materiałów budowlanych.

Do grupy gabarytów zaliczamy m.in.:

• meble: krzesła, stoły, łóżka i materace, szafy, lustra, meble ogrodowe, kanapy, fotele itp.),
• duży sprzęt sportowy: rowery, narty, sanki,
• elementy wyposażenia domu: dywany, karnisze, obrazy, wykładziny,
• duże zabawki dziecięce, foteliki i wózki,
• puste walizki.

Każda gmina ma obowiązek zorganizowania zbiórki odpadów wielkogabarytowych. Większość gmin odbiera je kilka razy w roku bezpośrednio z posesji lub z wyznaczonych miejsc zbiórki. W dowolnym terminie gabaryty można też oddać do PSZOKu.

Jak wygląda recykling odpadów wielkogabarytowych?

Gabaryty to zróżnicowana grupa odpadów, dlatego podczas ich zagospodarowania wykorzystuje się różne metody. Drewniane, szklane lub plastikowe elementy poddawane są odzyskowi. Fragmenty, których nie da się już zawrócić do obiegu są wykorzystywane jako paliwo alternatywne.

Ciekawostki o odzysku odpadów wielkogabarytowych

• Co do zasady odpady wielkogabarytowe nie nadają się do recyklingu. Zaliczane są do tzw. frakcji energetycznej, z której można odzyskać energię elektryczną (prąd) lub cieplną (ciepło wykorzystywane np. do ogrzania mieszkań). W tym celu poddaje się je tzw. przekształceniu termicznemu z odzyskiem energii, czyli spalaniu w cementowniach lub w spalarniach zlokalizowanych na terenie naszego kraju.

Co to są odpady niebezpieczne?

Odpady niebezpieczne to rodzaj odpadów, które stanowią zagrożenie dla ludzi, zwierząt oraz dla całego środowiska. Zawierają one substancje o właściwościach wybuchowych, łatwopalnych, toksycznych, żrących, zakaźnych albo w inny sposób szkodliwych. Z tego względu odpady niebezpieczne muszą zostać unieszkodliwione zanim zostaną przekazane do dalszych procesów odzysku.

Do odpadów niebezpiecznych zaliczamy m.in.:

• baterie i akumulatory,
• elektrośmieci,
• smary i oleje,
• odpady medyczne,
• farby, rozpuszczalniki,
• środki ochrony roślin,
• materiały pirotechniczne,
• wosk,
• popiół,
• odpady zawierające rtęć.

Co to są odpady zielone?

Odpady zielone to odpady, które powstają podczas pielęgnacji wszystkich terenów zielonych, np. przydomowych ogródków i ogrodów, sadów, parków, cmentarzy oraz zieleni miejskiej.

Odpadami zielonymi są m.in.:

• skoszona trawa,
• gałązki krzewów i drzew,
• zgrabione liście,
• kwiaty (również domowe i cięte),
• chwasty,
• pocięte pnie, konary i trociny (oprócz trocin budowlanych),
• kasztany, żołędzie, szyszki, łupiny orzechów,
• żywe choinki,
• kora,
• osłony balkonów wykonane z naturalnych materiałów, np. wikliny, słomy.

Odpadami zielonymi nie są natomiast: kwiaty z doniczkami, korzenie, ziemia, kamienie, piasek, popiół, płyty wiórowe i pilśniowe, impregnowane lub malowane drewno.

Jak przebiega recykling odpadów zielonych?

Odpady zielone zaliczane są do bioodpadów, dlatego ich recykling odbywa się w kompostowni albo w biogazowni. Po przewiezieniu do instalacji worki z odpadami zielonymi są rozrywane i usuwane, a odpady przekazywane do dalszych procesów. W wyniku kompostowania powstaje z nich naturalny nawóz – kompost, który wykorzystuje się w rolnictwie i hodowli roślin. Podczas fermentacji z odpadów zielonych powstaje zielona energia – biogaz, który jest paliwem odnawialnym, a także poferment, z którego można uzyskać kompost.

Ciekawostki o odpadach zielonych

• Kompostowanie się opłaca – gospodarstwa domowe, które wyrzucają odpady zielone i inne bioodpady do kompostownika (i nie oddają ich w workach) mogą liczyć na niższe opłaty za odbiór odpadów.
• Niektóre gminy oferują dofinansowanie na zakup kompostownika, a nawet za darmo rozdają kompostowniki swoim mieszkańcom. Godnym naśladowania przykładem jest tu Wrocław, który bezpłatne udostępnia kompostowniki zainteresowanym osobom. Kompostujący wrocławianie mogą liczyć na obniżenie opłat za wywóz odpadów aż o 10 zł od osoby.

Co to jest PSZOK?

Skrót PSZOK oznacza Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych. Takie miejsce znajduje się na terenie każdej gminy w Polsce. Można do niego bezpłatnie oddać niemal wszystkie odpady, które powstają w gospodarstwach domowych, zwłaszcza te nienadające się do wyrzucenia do „zwykłego” kosza. Adres, dane kontaktowe i godziny pracy najbliższego PSZOKu znajdziesz na stronie internetowej swojej gminy.

Co przyjmuje PSZOK?

Do każdego PSZOKu można bezpłatnie oddać:

• odpady wielkogabarytowe,
• odpady budowlane i rozbiórkowe (w tym beton i gruz),
• elektroodpady,
• zużyte opony,
• baterie i akumulatory,
• przeterminowane i niepotrzebne leki,
• odpady zielone,
• odpady z opakowań,
• opakowania zawierające substancje niebezpieczne,
• pojemniki pod ciśnieniem: spraye, aerozole, gaśnice,
• szkło okienne i drzwiowe, lustra,
• odzież i inne tekstylia,
• substancje żrące, kwasy i rozpuszczalniki,
• środki ochrony roślin,
• odczynniki fotograficzne,
• oleje (spożywcze, silnikowe),
• żarówki energooszczędne i świetlówki,
• termometry rtęciowe,
• kleje, żywice, lepiszcze, smołę,
• drewno (np. skrzynki, deski),
• tusze i tonery,
• farby,
• inne odpady komunalne.

Czego nie można oddać do PSZOKu?

• odpadów pochodzących z działalności gospodarczej,
• nieposegregowanych odpadów komunalnych,
• papy, styropianu budowlanego i odpadów zawierających azbest,
• uszkodzonych opakowań, z których wyciekają znajdujące się w nich substancje.

Ciekawostki o funkcjonowaniu PSZOKu

• W wielu gminach funkcjonują MPSZOKi, czyli mobilne odpowiedniki PSZOKów. Są to pojazdy ciężarowe wyposażone w pojemniki i kontenery, które są przystosowane do selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów. MPSZOKi kursują po terenie całej gminy zgodnie z ustalonym na cały rok kalendarzowy rozkładem (znajdziesz go na stronie swojej gminy). Ze względu na ograniczoną pojemność, MPSZOKi przyjmują tylko niektóre rodzaje odpadów.

Co to są odpady z tekstyliów?

Odpady tekstylne to wszystkie zużyte lub niepotrzebne produkty, które wykonane są z materiałów: tkanin i dzianin włókienniczych. Do tej grupy zaliczamy rzeczy z materiałów syntetycznych, sztucznych i naturalnych. Od 1 stycznia 2025 r. w Polsce obowiązuje selektywna zbiórka odpadów tekstylnych. Oznacza to, że wyrzucanie tekstyliów do zmieszanych jest zakazane! Należy oddawać je do PSZOKów lub mPSZOKów, a jeśli nadal są w dobrym stanie – można przekazać je potrzebującym, np. biorąc udział w zbiórce charytatywnej.

Odpadami tekstylnymi mogą być m.in. zużyte:

• ubrania,
• buty,
• tekstylia domowe: pościel, ręczniki, ścierki, obrusy, serwety, narzuty, koce,
• torby i plecaki,
• paski i inne akcesoria odzieżowe,
• tapicerki samochodowe,
• tekstylia ze szpitali,
• dywany, chodniki, wycieraczki podłogowe.

Nie każde obuwie można zaliczyć do tekstyliów. Dziecięce buty ze świecącymi diodami zawierają elementy elektroniczne i baterie, co klasyfikuje je jako elektroodpady. Należy więc wyrzucać je do kontenerów na elektroodpady lub oddawać do PSZOKów.

Recykling odpadów tekstylnych

W zależności od rodzaju tkaniny, tekstylia mogą być przetwarzane na różne sposoby:

• recykling mechaniczny, w wyniku którego można wytworzyć np. tekstylia samochodowe i ściereczki. Polega on na wielokrotnym rozczesywaniu, rozwarstwianiu i rozdrabnianiu materiałów,
• recykling fizyczny, podczas którego tekstylia zamieniane są w regranulat plastikowy i wykorzystywane ponownie jako surowiec. W tym procesie odpady tekstylne są rozdrabniane, topione, a następnie granulowane,
• recykling chemiczny, któremu poddaje się odpady z tkanin syntetycznych, np. z poliestru, poliamidu i poliuretanu.

Ciekawostki o recyklingu tekstyliów

• Każdego roku w Polsce generuje się ok. 2,5 mln ton odpadów tekstylnych.
• 87% odpadów z tekstyliów trafia na składowiska odpadów albo jest spalanych w spalarniach, co przekreśla ich szanse na powrót do obiegu. Jednocześnie aż 60% wszystkich odpadów z odzieży nadaje się do ponownego wykorzystania, a 35% do przetworzenia.
• Odpady tekstylne są często wykorzystywane jako paliwo alternatywne (czyli spalane). Ich zaletą jest wysoka wartość energetyczna, niska wilgotność oraz niewielka zwartość chloru.
• W strategii UE na rzecz zrównoważonego rozwoju wyrobów włókienniczych czytamy: „do 2030 r. tekstylia na rynku UE powinny być trwałe i nadające się do recyklingu, składać się w dużej mierze z włókien pochodzących z recyklingu, wolnych od substancji niebezpiecznych, a także być produkowane w sposób przyjazny dla środowiska przy jednoczesnym poszanowaniu praw socjalnych”.
• Wykonane z poliestru tekstylia mają wysoką przydatność do recyklingu. Przetwarzanie włókien poliestrowych pozwala zredukować emisje o ok. 70% w porównaniu do produkcji pierwotnej.
• Szacuje się, że w przeciętnym samochodzie znajduje się ok. 15 kg tekstyliów. Od 1 stycznia 2006 r. należy przekazywać do recyklingu aż 80% materiałów pochodzących ze złomowanych samochodów.