Co to są elektroodpady?

20 października 2020

Urządzenia zasilane prądem lub bateriami towarzyszą nam na co dzień, niemal wszędzie: w domu, szkole, pracy, na wakacjach. Praktycznie każdy używa telefonu komórkowego, korzysta z komputera, lodówki, elektrycznego czajnika. Wszystkie te sprzęty kończą kiedyś swój żywot, dołączając do elektroodpadów – zużytych lub nieużywanych sprzętów elektrycznych i elektronicznych. Zamiast jednak lądować na składowiskach, mogą stać się kopalnią surowców, takich jak tworzywa sztuczne oraz metale.

Przykładowe elektroodpady

Urządzenia gospodarstwa domowego – małe i duże, lekkie i ciężkie, towarzyszą nam od rana do wieczora, ułatwiając życie. Lodówki, zmywarki i ekspresy do kawy goszczą w kuchni, odkurzacze, pralki i żelazka pomagają nam utrzymać dom oraz ubrania w jak najlepszym stanie, a suszarki dbać o włosy.

Sprzęt informatyczny i telekomunikacyjny – dzwonimy, klikamy… dziesiątki razy każdego dnia, tysiące co roku. Telefony i smartfony, laptopy i tablety odgrywają w naszym życiu znaczącą rolę, są niczym dobrzy znajomi. Warto o nich dbać!

Sprzęt konsumencki – mały, do użytku indywidualnego oraz duży, używany przez profesjonalistów. Aparaty i kamery pozwalają uchwycić ulotne chwile, przez radio płynie do nas muzyka i informacje. Sprawdź, jakie urządzenia masz w domu.

Narzędzia elektryczne i elektroniczne – przedmioty niezbędne każdemu domowemu majsterkowiczowi! Dzięki nim budujemy nowe rzeczy, remontujemy, tworzymy piękne kreacje i dekoracje.

Zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy – spędzanie rodzinnie czasu może umilić elektryczna kolejka czy wspólne granie w gry wideo. Sportowcom podczas treningów towarzyszą urządzenia kontrolujące pracę organizmu. Drobne, ale ważne urządzenia umilają czas i czynią życie ciekawszym.

Jak dbać o sprzęty elektryczne i elektroniczne, by służyły nam dłużej?

1. Wybieraj sprzęty dobrej jakości, które będą Ci służyły przez lata.
2. Kupuj odpowiedzialnie:
• naprawdę potrzebujesz trzeciego tabletu i kolejnego telewizora?
• zastanów się, czy inne posiadane przez Ciebie urządzenie nie ma podobnych funkcji?
• bądź ze sobą szczery: czy będziesz korzystał z nowego sprzętu regularnie, czy po pierwszych dniach trafi w kąt?
3. Dbaj o sprzęty – korzystając z nich, sięgaj do instrukcji, używaj zgodnie z przeznaczeniem. Pamiętaj także, żeby odpowiednio je serwisować.
4. Jeżeli jakiś sprzęt elektroniczny lub elektryczny przestał działać, spróbuj oddać go do naprawy – uratowane przed wyrzuceniem urządzenie może służyć Ci jeszcze długie lata.
5. Dziel się – jeśli nie używasz już jakiegoś sprzętu, może przyda się on komuś innemu? Lepiej sprawić komuś radość, niż magazynować nieużywane sprzęty w szufladach i piwnicach! A może i ty skorzystasz z czyjejś życzliwości? Jeśli rzadko sięgasz po jakiś sprzęt (np.: kamerę wideo, skaner) zapytaj znajomych, czy mogą Ci pożyczyć takie urządzenie, gdy będziesz w potrzebie.

Jak postępować z elektroodpadami?

1. Nie przetrzymuj w domu zużytych sprzętów – elektroodpady klasyfikowane są jako odpady niebezpieczne ze względu na zawarte w nich trujące substancje, m.in. metale ciężkie (rtęć, ołów, chrom, kadm, nikiel) oraz związki chemiczne, takie jak czynniki chłodzące.

2. Pamiętaj! Obowiązuje zakaz umieszczania zużytego sprzętu łącznie z innymi odpadami. Jeżeli zobaczysz ten znaczek (przekreślony śmietnik – po prawej wzór) masz pewność, że jest to elektroodpad.

3. Zużyty sprzęt przekaż w odpowiednie miejsce. Na terenie całego kraju znajdują się punkty przyjmujące elektroodpady (najczęściej są to Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK-i). Informacje dotyczące tych miejsc oraz wszystkie zasady selektywnej zbiórki odpadów komunalnych w Twoim miejscu zamieszkania znajdziesz w regulaminie utrzymania czystości i porządku w gminie. ZSEiE możesz także przekazać podmiotowi zbierającemu elektroodpady, o ile ma on odpowiednie zezwolenie.

4. Zużyte urządzenia gospodarstwa domowego możesz oddać nieodpłatnie przy zakupie nowych (np. kupując nową lodówkę możesz oddać swoją starą przy dostawie na zasadzie „1 za 1”).

5. Zbędny, zepsuty, zniszczony sprzęt AGD, który żadnym swoim wymiarem nie przekracza 25 cm, możesz zwrócić do wielkopowierzchniowego sklepu handlującego detalicznie sprzętami elektronicznymi, o ile powierzchnia sprzedaży sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych wynosi w tym sklepie co najmniej 400 m2.

6. Jeśli naprawa twojego sprzętu okaże się niemożliwa lub nieopłacalna, możesz go bezpłatnie zostawić w punkcie serwisowym.

WAŻNE – wyrzucając sprzęt zawierający baterie, musisz je najpierw z niego usunąć!
UWAGA! Pozostawiając ZSEiE w miejscu do tego nieprzeznaczonym, narażasz się na grzywnę (nawet do 5000 zł!)

Jak działa recykling elektroodpadów?

Zużyte sprzęty elektryczne i elektroniczne (ZSEiE) są prawdziwą kopalnią surowców wtórnych. Można w nich znaleźć tworzywa sztuczne, miedź, platynę, złoto oraz metale ziem rzadkich. Ponieważ jednak każdy sprzęt składa się z setek pojedynczych elementów, recykling elektroodpadów jest czasochłonny i w wielu wypadkach wymaga obsługi manualnej.

Poszczególne elementy są oddzielane i segregowane na te, które można poddać recyklingowi, i te, które są niebezpieczne. W ten sposób minimalizowane jest zagrożenia dla ludzi i środowiska.
Surowce wydobyte z elektroodpadów wykorzystuje się do tworzenia nowych urządzeń, oszczędzając znaczną ilość surowców pierwotnych.