Gdzie wyrzucić elektrośmieci i baterie? Segregacja i recykling elektroodpadów

18 grudnia 2025

Nie do zmieszanych – selektywna zbiórka elektroodpadów i baterii to obowiązek!

Elektroodpady i zużyte baterie objęte są obowiązkiem selektywnej zbiórki. Oznacza to, że powinny być oddzielane od innych frakcji odpadów i segregowane już w miejscu powstania, np. w naszych domach. Surowo zakazane jest wyrzucanie elektroodpadów i baterii do odpadów zmieszanych oraz do pozostałych odpadów zbieranych selektywnie. Nieprawidłowa segregacja elektrośmieci może skutkować nałożeniem dotkliwej kary finansowej w wysokości nawet 5000 zł.

Raz posortowanych odpadów nie można mieszać z innymi odpadami – już zawsze muszą być magazynowane, transportowane i przetwarzane oddzielnie. Dotyczy to również elektrośmieci i zużytych baterii wytwarzanych w gospodarstwach domowych – z domowego pojemnika, worka albo pudełka na e-złom i baterie muszą trafić do specjalnego kontenera albo punktu odbioru elektroodpadów, skąd zostaną przetransportowane do zakładu przetwarzania.

Gdzie wyrzucić elektrośmieci?

Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny należy wyrzucać do:

• pojemników i kontenerów na elektroodpady ustawionych w przestrzeni miejskiej,
• specjalnych pojemników na drobne elektrośmieci, w których odpady są wstępnie sortowane (np. na płyty CD, żarówki, tonery oraz mały sprzęt elektryczny i elektroniczny),
• wyznaczonego kontenera w MPSZOK-u, czyli w mobilnym punkcie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych.

Niektóre gminy odbierają elektrośmieci bezpośrednio z posesji np. przy okazji zbiórki odpadów wielkogabarytowych (raz albo kilka razy w roku) – wystarczy w wyznaczonym dniu ustawić zużyty sprzęt przed posesją. Aby ułatwić załadunek, drobne elektroodpady można dodatkowo umieścić w pudełku albo w worku. Co ważne, nie musimy czekać na gminną zbiórkę ani na przyjazd MPSZOK-u – w całej Polsce funkcjonują liczne punkty, do których można oddawać elektroodpady w niemal dowolnym terminie.

Sprawdź, jakie odpady zaliczamy do elektrośmieci >>

Gdzie można oddać elektrośmieci?

Każdy mieszkaniec może oddać dowolną ilość elektroodpadów do lokalnego PSZOK-u. Gminy mają obowiązek prowadzenia takich punktów i finansowania ich działalności z opłat za odbiór odpadów komunalnych. Elektrośmieci i inne odpady przyjmowane są nieodpłatnie i wyłącznie od mieszkańców danej gminy.

Oprócz PSZOK-ów, elektroodpady można oddać również:

• do sklepów stacjonarnych ze sprzętem AGD, RTV i komputerowym, z elektroniką użytkową, elektronicznymi zabawkami itp., które mają w ofercie produkty z tej samej kategorii, co nasz elektroodpad. Takie sklepy przyjmują tylko małe urządzenia (o wymiarach nie większych niż 25 cm x 25 cm x 25 cm),
• do stałych punktów zbiórki elektroodpadów prowadzonych przez podmioty inne niż gmina (np. przez firmy recyklingowe),
• sprzedawcom sprzętu elektrycznego i elektronicznego – przy zakupie urządzenia, sprzedawca ma obowiązek odebrać od konsumenta zużyty sprzęt tego samego rodzaju,
• firmom świadczącym usługi darmowego odbioru elektrośmieci z gospodarstw domowych,
• podczas akcji „kwiaty za elektrośmieci” itp.

W 2023 r. w Polsce selektywnie zebrano 558,1 tys. ton elektroodpadów, z czego 554,5 tys. ton pochodziło z gospodarstw domowych. Biorąc pod uwagę masę zużytego sprzętu, najliczniejszą grupą były urządzenia wielkogabarytowe (42,8% masy). Kolejne pozycje zajęły: sprzęt małogabarytowy (23,7%), urządzenia grzewcze i chłodnicze (22,2%), sprzęt zawierający ekrany i monitory (5,5%), urządzenia informatyczne i telekomunikacyjne (3,7%) oraz lampy (2,1%)[i].

Gdzie wyrzucić zużyte baterie?

Zużyte baterie należy wyrzucać:

• do pojemników i koszy na baterie ustawionych m.in. w marketach, centrach handlowych, w szkołach, urzędach i innych budynkach użyteczności publicznej,
• do kontenerów na baterie w PSZOK-ach i MPSZOK-ach,
• do koszy do segregacji elektrośmieci, o ile mają oddzielną komorę na baterie.

Baterie można również nieodpłatnie oddać do sklepów, które mają w swojej ofercie baterie tego samego rodzaju.

UWAGA: zanim wyrzucisz baterię upewnij się, że jest całkowicie rozładowana!

Bateria baterii nierówna – co zrobić ze zużytym akumulatorem?

Postępowanie ze zużytym akumulatorem zależy od rodzaju tego akumulatora. Niewielkie akumulatory, np. AA, AAA, z telefonów, laptopów, zabawek, ze sprzętu AGD i elektronarzędzi można potraktować tak samo, jak jednorazowe baterie. A co z pozostałymi?

• Zużyty akumulator z samochodu należy oddać do PSZOK-u, MPSZOK-u albo do stacji demontażu pojazdów. Można też pozostawić stary akumulator w serwisie samochodowym (przy wymianie) albo w sklepie (przy zakupie nowego akumulatora).
• Stary akumulator z kosiarki lub z dziecięcego pojazdu również powinien trafić do lokalnego PSZOK-u lub MPSZOK-u. Alternatywnie można nieodpłatnie zostawić go w sklepie oferującym produkty z takim akumulatorem albo same akumulatory.

Prawidłowe postępowanie ze starymi akumulatorami opłaca się nie tylko środowisku, ale też naszym portfelom. Przy zakupie nowego akumulatora samochodowego sprzedawca często pobiera od konsumenta kaucję (obecnie wynosi ona 30 zł), którą można odzyskać oddając zużyty akumulator do punktu sprzedaży.

Dlaczego segregujemy? Możliwości recyklingu elektrośmieci i baterii

Celem segregacji elektroodpadów i zużytych baterii jest przede wszystkim recykling, który pozwala odzyskać i ponownie wykorzystać cenne surowce. Dzięki niemu zmniejsza się zapotrzebowanie na surowce pierwotne, zwłaszcza na metale oraz inne surowce krytyczne i strategiczne wydobywane w odległych rejonach świata.

Warunkiem niezbędnym do recyklingu elektrośmieci i zużytych baterii jest skuteczna selektywna zbiórka tych odpadów – stary telefon, zepsuty toster, przestarzały prodiż, pęk nieużywanych kabli i ładowarek i wieża stereo, która już dawno odeszła do lamusa nie powinny zalegać w naszych szufladach, szafkach i na strychach. Przetrzymując je w domach nie tylko „zamrażamy” wartościowe surowce i nie pozwalamy im krążyć w obiegu, ale też narażamy siebie i swoich bliskich. Elektroodpady i zużyte baterie zawierają bowiem substancje niebezpieczne, które są szkodliwe dla ludzi i zwierząt. Z tego względu e-śmieci powinny przebywać w towarzystwie innych e-śmieci (najlepiej w odpowiednim pojemniku lub kontenerze), a nie obok choinkowych dekoracji, sezonowych ubrań i wakacyjnych walizek.

Sprawdź, jakie materiały i surowce występują w elektroodpadach >>

Jak przebiega recykling elektrośmieci?

Selektywnie zebrane elektroodpady są odbierane z pojemników, kontenerów i punktów przez firmy mające uprawnienia do transportu odpadów niebezpiecznych, a następnie przewożone do zakładu recyklingu. Dalszy proces przetwarzania elektrośmieci składa się z kilku etapów:

• Segregacja elektroodpadów według rodzajów

Zużyty sprzęt jest rozdzielany na minimum 6 grup: urządzenia grzewcze i chłodnicze, ekrany i monitory, lampy, sprzęt wielkogabarytowy, sprzęt małogabarytowy oraz sprzęt informatyczny i telekomunikacyjny. Każda z tych grup elektrośmieci wymaga nieco innego sposobu przetwarzania.

• Ręczny lub maszynowy demontaż

Urządzenia zostają rozmontowane na mniejsze elementy, które następnie sortuje się według surowca. W pierwszej kolejności usuwane są baterie oraz podzespoły zawierające substancje niebezpieczne (np. rtęć, ołów).

Przejdź do plakatu i sprawdź, skąd pochodzą elektroodpady przekazywane do recyklingu >>

• Rozdrabnianie

Elementy złożone z wielu połączonych ze sobą surowców (np. płytki drukowane), trafiają do rozdrabniaczy, które dosłownie mielą je na drobne fragmenty.

• Separacja surowców

Rozdrobnione elektroodpady poddaje się separacji, której celem jest wydzielenie jak największej ilości surowców. W tym celu wykorzystuje się różne metody:

• magnetyczną – pozwala oddzielić metale żelazne,
• elektrostatyczną – odseparowuje drobinki tworzyw sztucznych,
• prądo-wirową – umożliwia wydzielenie gumy, tworzyw sztucznych, żelaza, miedzi i aluminium,
• hydrometalurgiczną i elektrometalurgiczną – z frakcji metalicznej pozwalają oddzielić miedź, srebro, aluminium i pallad.

• Przetworzenie i ponowne wykorzystanie

Rozdzielone surowce przekazuje się do dalszej obróbki w oddzielnych zakładach (np. w papierniach, hutach, fabrykach tworzyw sztucznych), w których zostają ponownie oczyszczone, przetworzone i przygotowane do ponownego wykorzystania.

• Zagospodarowanie pozostałości

Odpady z procesu recyklingu, które nie nadają się już do przetworzenia, trafiają do odzysku metodą termiczną (tj. w spalarni odpadów, często z odzyskiem energii) albo do unieszkodliwienia poprzez składowanie na składowisku odpadów.

Teoretycznie recyklingowi można poddać 85-95% masy zebranych elektroodpadów. W praktyce przetwarzamy ich znacznie mniej – w całym 2022 r., w Unii Europejskiej, Wielkiej Brytanii, do legalnie działających zakładów recyklingu trafiało średnio 54% zebranych elektroodpadów.  Pozostałe 46% było przetwarzane w nieodpowiedni sposób albo w ogóle nie trafiło do przetworzenia. Aż 33% masy wszystkich zebranych elektroodpadów mogło zostać zmieszanych z metalami i tworzywami sztucznymi innego pochodzenia, co uniemożliwiło odzysk większości cennych surowców[ii].

Pobierz skrótową ulotkę podsumowującą najważniejsze informacje o elektroodpadach i bateriach >>

Recykling baterii i akumulatorów

Do zakładów recyklingu baterii trafiają nie tylko baterie i akumulatory zebrane do pojemników, koszy i w punktach zbiórki, ale też akumulatory wymontowane z elektroodpadów, np. laptopów, smartfonów i smartwatchy, zużyte magazyny energii i akumulatory przemysłowe. Ta różnorodność sprawia, że na samym początku baterie należy posegregować ze względu na wielkość i skład pierwiastkowy. Odbywa się to ręcznie (ta metoda dominuje w Polsce) lub automatycznie, z pomocą wibrujących sit, czujników rentgenowskich i UV, procesów elektromagnetycznych lub kombinacji różnych metod.

W recyklingu baterii najczęściej wykorzystuje się 3 typy procesów: mechaniczne, hydrometalurgiczne i pirometalurgiczne.

• Mechaniczny recykling baterii

Posegregowane baterie i akumulatory o podobnym składzie zostają rozdrobnione i rozkruszone w specjalnych młynach. Następnie uzyskany materiał dzieli się na 3 frakcje: lekką, niebezpieczną i ciężką. W tym celu wykorzystuje się specjalne układy sit oraz magnesy. Frakcja lekka, zawierająca głównie papier, smołę i krzemionkę, trafia do cementowi, elektrociepłowni i hut, gdzie jest spalana i wykorzystywana jako paliwo alternatywne. Frakcja niebezpieczna zostaje unieszkodliwiona i trafia na składowisko odpadów. Dla recyklera najważniejsza i najcenniejsza jest frakcja ciężka (tzw. czarna masa), która zawiera wartościowe surowce, w tym dwutlenek manganu, żelazo, cynk, miedź i grafit. Frakcję tę przekazuje się do hut metali, w których surowce są przetapiane i przygotowane do ponownego wykorzystania.

• Hydrometalurgiczny recykling baterii

Wstępnie rozdrobnione i zmielone baterie poddawane są działaniu różnych substancji chemicznych, w tym kwasów i zasad, które wypłukują lub rozpuszczają składniki ogniw, tworząc roztwory. W drugim etapie roztwory te zostają oczyszczone, a następnie rozdzielone i rozfrakcjonowane na poszczególne związki chemiczne, np. sole metali, z których można uzyskać czyste metale. Cały proces wymaga niewielkiej ilości energii i generuje stosunkowo mało odpadów.

• Termiczny recykling baterii (recykling pirometalurgiczny)

Polega na spalaniu baterii i akumulatorów w piecach i wytapianiu z nich poszczególnych metali oraz tlenków metali. Zaletą metody termicznej jest możliwość przetwarzania nieposortowanych baterii. Do wad zaliczamy natomiast duże zużycie energii, wytwarzanie szkodliwych produktów spalania oraz znacznych ilości odpadów.

Z uwagi na zawartość substancji niebezpiecznych, wszystkie procesy recyklingu baterii i akumulatorów wykonywane są maszynowo.

W 2023 r. w Polsce selektywnie zebrano 188,5 tys. ton zużytych baterii, w tym 113,3 tys. ton (60,1%) baterii i akumulatorów samochodowych, 53,7 tys. ton (28,5%) baterii i akumulatorów przemysłowych oraz 21,5 tys. ton (11,4%) przenośnych baterii i akumulatorów[iii]. W państwach członkowskich UE selektywnej zbiórce podlegało ok. 49% wprowadzonych na rynek baterii i akumulatorów. W zależności od rodzaju baterii, do recyklingu trafiło przeciętnie od 50 do 90% masy selektywnej zbiórki[iv]. Nowe rozporządzenie bateryjne zobowiązuje poszczególne państwa do osiągania wysokich celów w zakresie wydajności recyklingu i odzysku materiałów.

Do końca 2025 r. w całej UE recyklingowi należy poddawać:

• 75 % masy baterii kwasowo-ołowiowych (od 3032 r. 80%),
• 65 % masy baterii litowych (od 2032 r. 70%),
• 80 % masy baterii niklowo-kadmowych,
• 50 % masy pozostałych zużytych baterii.

Jednocześnie do końca grudnia 2027 r. państwa członkowskie mają obowiązek odzyskiwać zużytych baterii:

• po 90 % kobaltu, miedzi, ołowiu i niklu (od 2032 r. 95%),
• 50 % litu (od 2032 r. 80%)[v].

Czy recykling baterii i elektroodpadów to jedyne wyjście?

Zużyte, zepsute i przestarzałe urządzenia nie muszą od razu trafiać do zakładu recyklingu. Bezrefleksyjne przekazywanie e-śmieci i baterii do przetworzenia byłoby sprzeczne z zasadą 5R, która przed zachętą „Recycle” (przetwarzaj) postuluje „Reuse” (wykorzystaj ponownie). W Polsce ponowne wykorzystanie elektroodpadów i zużytych baterii można realizować dwojako: we własnym zakresie albo za pośrednictwem systemowych, uregulowanych prawnie rozwiązań.

Przede wszystkim zepsuty sprzęt można naprawić – wymienić części, przylutować kabelek albo umieścić kółko zębate na właściwej pozycji. Amatorzy projektów DIY czasem wykorzystują elektrośmieci do projektów upcyclingowych albo zmieniają zastosowanie starego urządzenia, by mogło nadal służyć użytkownikom.

Pobierz kartę pracy Naprawa to ważna sprawa >>

A co z bateriami? Im również warto dać drugą szansę. Bateria, która nie zasila już zdalnie sterowanego autka, może jeszcze przez pewien czas pracować w innym, mniej prądożernym urządzeniu (najlepszym wyborem będą pilot do telewizora albo tradycyjny zegar). Stare, rozebrane na ogniwa baterie z samochodów hybrydowych (a być może niedługo też elektrycznych) mogą natomiast dostać kolejne życie jako magazyn energii do domowej instalacji fotowoltaicznej.

Systemowe ponowne wykorzystanie baterii jest w zasadzie niemożliwe – podmioty prowadzące zbiórki zwykle przekazują stare ogniwa od razu do recyklerów. Zupełnie inaczej jest w przypadku zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, dla którego prawo przewiduje proces przygotowania do ponownego użycia (PDPU). W zależności od rodzaju i wyjściowego stanu urządzenia, PDPR może obejmować np. sprawdzenie, czyszczenie i naprawę, po których sprzęt powraca na rynek. Jest to jedna z niewielu sytuacji, kiedy odpad traci status odpadu i staje się pełnowartościowym, fabrycznie odnowionym produktem.

[i] GUS, Ochrona środowiska 2025, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/srodowisko-energia/srodowisko/ochrona-srodowiska-2025,1,26.html

[ii] G. Iattoni, S. Bottausci, T. Yamamoto, M. Schubert, V. Forti, K. Kippert, R. Hu, V.S. Rotter, M. Charytanowicz, A. Bizouard, H. de Vries, A. Perello-Y-Bestard, R. Kuehr, C.P. Baldé, 2050 Critical Raw Materials Outlook for Waste Electrical and Electronic Equipment in the European Union plus Iceland, Norway, Switzerland and United Kingdom, https://weee-forum.org/wp-content/uploads/2025/10/FutuRaM_CRM-FINAL-to-be-published.pdf

[iii] GUS, Ochrona środowiska 2025, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/srodowisko-energia/srodowisko/ochrona-srodowiska-2025,1,26.html

[iv] Waste statistics – recycling of batteries and accumulators, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Waste_statistics_-_recycling_of_batteries_and_accumulators

[v] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1542 z dnia 12 lipca 2023 r. w sprawie baterii i zużytych baterii, zmieniające dyrektywę 2008/98/WE i rozporządzenie (UE) 2019/1020 oraz uchylające dyrektywę 2006/66/WE, Dz.U.UE.L.2023.191.1, https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzienniki-UE/rozporzadzenie-2023-1542-w-sprawie-baterii-i-zuzytych-baterii-zmieniajace-72190267