Zero waste na grillu – sposoby na odpowiedzialne grillowanie bez śmieci

28 kwietnia 2023

Grillowanie to świetny sposób na spędzenie czasu na łonie natury, z rodziną oraz przyjaciółmi. Przygotowując grillowe przyjęcie warto zadbać o to, by nasze biesiadowanie nie stanowiło obciążenia dla środowiska. Wybierając odpowiednie miejsce, rezygnując z jednorazówek i robiąc przemyślane, świadome zakupy, możemy ograniczyć nasz negatywny wpływ na planetę. Dowiedz się, jak urządzić eko grilla w duchu zero waste i poznaj proste i praktyczne sposoby, które pozwolą Ci cieszyć się doskonałym smakiem potraw z grilla, dbając jednocześnie o środowisko i minimalizując wytwarzanie śmieci.

Grill w stylu eko – gdzie i jak grillować bez szkody dla środowiska?

Przygotowania do eko grillowania warto zacząć od wyboru miejsca. W najlepszej sytuacji są osoby, które planują urządzić grilla na własnym tarasie, w ogrodzie lub na działce, gdzie można bez trudu zapewnić odpowiednie warunki i bezpieczeństwo. Jeśli chcesz grillować w plenerze, poszukaj miejsca, które zostało do tego przystosowane. Unikaj rozpalania grilla w lasach, na terenach śródleśnych, łąkach, wrzosowiskach i torfowiskach. Zrezygnuj z biesiadowania na łonie natury również w okresach suszy, by swoim zachowaniem nie spowodować pożaru.
Niezależnie od wybranego miejsca, podczas grilla zero waste warto przestrzegać kilku zasad.

1. Unikaj jednorazowych grilli. Zamiast nich postaw na tradycyjne, trwałe grille węglowe, a w domowych warunkach również bardziej przyjazne dla środowiska grille elektryczne i gazowe. Na piknik na łonie natury możesz wybrać przenośny, niewielki grill turystyczny, który posłuży Ci przez wiele lat.
2. Korzystaj z ekologicznej rozpałki do grilla, np. z trocin lub porąbanych kawałeczków suchego drewna.
3. Kup wysokiej jakości brykiet zamiast węgla drzewnego. Ekologiczny brykiet do grilla pali się dłużej i utrzymuje stała temperaturę nawet do 4 godzin, zmniejszając zużycie opału i ułatwiając utrzymanie kontroli nad równomiernym opiekaniem potraw.
4. Jeśli masz odpowiednie warunki, zamiast grilla wybierz ognisko.

Przemyślane zakupy na eko grilla – prosty sposób na ograniczenie ilości śmieci

Kiedy wybierzesz już lokalizację grillowego przyjęcia, zastanów się co kupić na grilla, a najlepiej rozpisz menu i przygotuj listę zakupów. Dzięki temu kupisz dokładnie tyle jedzenia, ile potrzebujesz i unikniesz marnowania. Na zakupy koniecznie zabierz własne materiałowe torby oraz wielorazowe siateczki lub woreczki na owoce, warzywa i pieczywo.
Podczas zakupów zwracaj uwagę na sposób pakowania poszczególnych produktów – o ile to możliwe, wybieraj takie bez opakowań, które można włożyć do własnego, wielorazowego pojemnika. Zamiast kiełbas w plastikowych i próżniowych torebkach, zamarynowanego mięsa lub szaszłyków gotowych do wrzucenia na ruszt, postaw na mięso na wagę, kupowane w sklepach lub na stoiskach z obsługą, które samodzielnie doprawisz i przygotujesz w domu. Luzem kupuj również sery oraz oliwki. Za każdym razem proś o pakowanie takich produktów we własne, zabrane z domu pojemniczki. Świetnie nadają się do tego szklane miseczki i pojemniki ze szczelnym zamknięciem, np. wieczkiem z zatrzaskami.
Zwracaj też uwagę na sposób pakowania produktów, z których przygotujesz przystawki i dodatki do dań z grilla. Pieczywo kup luzem i „w kawałku”, a następnie pokrój je w domu. Zamiast paczkowanego mixu sałat wybierz sałaty w główkach sprzedawane na sztuki, unikaj wygodnych, choć niezbyt ekologicznych saszetek z ketchupem, musztardę, jogurt lub sosy do dań z grilla kupuj w dużych opakowaniach (najlepiej w szklanych słoiczkach), a jeśli masz wystarczająco dużo czasu przygotuj własny ketchup i dipy ze świeżych składników.

W miarę możliwości postaraj się kupować produkty lokalne i sezonowe, których produkcja i transport nie obciążają nadmiernie środowiska. Argentyńską wołowinę zamień na polską, zrezygnuj z guacamole na rzecz pomidorowej salsy, a przed wyjściem z domu sprawdź, jakie warzywa są akurat w szczycie sezonu. Późną wiosną wybieraj szparagi i młode ziemniaczki, latem postaw na bakłażany, brokuły i cukinie, a na początku jesieni wypróbuj kolorową paprykę oraz bakłażany. Sezon na warzywa korzeniowe i pieczarki nigdy się nie kończy, dlatego możesz śmiało wykorzystywać je przez cały rok.
Nie ulegaj też pokusie kupienia gotowych mieszanek przypraw na grilla w małych torebeczkach. Bardziej ekologicznym rozwiązaniem będzie zakup kilku podstawowych, jednoskładnikowych przypraw w dużych opakowaniach, które wykorzystasz również do innych dań (np. papryki słodkiej, ostrej i wędzonej, suszonych ziół, kurkumy, chili, imbiru, gorczycy i kozieradki). Zmieszaj je samodzielnie, dodając np. czosnku, soli, oliwy i świeżych ziół z ogródka lub z parapetu.

Co zamiast tacek aluminiowych na grilla? Ekologiczne alternatywy

Utarło się, że mięso, szaszłyki, a czasem nawet warzywa przygotowujemy korzystając z jednorazowych, aluminiowych tacek na grilla. Wielu z nas pewnie bezwiednie wrzuca je do koszyka podczas grillowych zakupów. Niestety, ich żywot jest krótki – zaraz po przyjęciu trafiają do kosza. Na szczęście, można je łatwo zastąpić bardziej ekologicznymi i wielorazowymi alternatywami. Zaliczmy do nich:

• wielorazowe tacki na grilla ze stali nierdzewnej,
• teflonowe maty na grilla,
• specjalne kosze do grillowania ryb i warzyw,
• stalowe zestawy do grillowania szaszłyków,
• dodatkowe ruszty z małymi otworkami, które zapobiegną spadaniu jedzenia wprost do paleniska,
• liście kapusty, w których można grillować mięso, kaszankę lub ryby,
• metalowe brytfanny i płyty do grilli gazowych.

Niektóre produkty, np. banany, jabłka, gruszki lub ananasy można grillować w skórkach, układając je bezpośrednio na ruszcie. W ten sposób zyskasz prosty, smaczny i szybki deser zero waste, który na pewno przypadnie do gustu gościom, zwłaszcza tym najmłodszym.

Eko grillowanie – o czym pamiętać przygotowując jedzenie na grilla less waste?

Ilość śmieci, odpadów i resztek możesz ograniczyć nie tylko na etapie zakupów, ale też później, przygotowując dania i smakołyki, które następnie położysz na grillowym ruszcie. Poniżej znajdziesz kilka praktycznych wskazówek less waste, które przydadzą się podczas przygotowań do eko grilla:

• podziel mięso na mniejsze kawałki – szybciej się upieką i pozwolą uniknąć sytuacji, kiedy skórka jest już niemal zwęglona, a środek nadal surowy,
• zamiast drewnianych patyczków, do nabijania szaszłyków wykorzystaj gałązki aromatycznego rozmarynu lub wielorazowe, metalowe szpikulce,
• mniejszych gałązek rozmarynu użyj do przygotowania przystawek i koreczków na grilla, np. śliwek w boczku,
• mięso zamarynuj w szklanym naczyniu – jego umycie z tłustej, barwiącej marynaty pochłonie mniej wody niż doczyszczenie plastikowego pojemnika,
• niewielkie kawałki warzyw, które nie nadają się do szaszłyków, wykorzystaj jako dodatek do sałatki lub surówki.

Organizując grilla w duchu zero waste, zadbaj również o rodzaj, sposób przygotowania i podawania napoi. Najbardziej przyjazne środowisku będą te zrobione samodzielnie ze świeżych składników, np. domowa lemoniada, świeżo wyciskane soki owocowe lub owocowo-warzywne, woda z plasterkami cytryny i listkami mięty lub różnego rodzaju herbaty i kawy. Do ich przygotowania, zamiast butelkowanej wody mineralnej, wykorzystaj kranówkę. W wielu rejonach Polski woda z kranu nadaje się do picia nawet bez przegotowania, dlatego jest znacznie bardziej ekologiczną, ekonomiczną oraz praktyczną alternatywą nawet dla wody w szklanej, zwrotnej butelce.

Zamiast herbaty w torebeczkach, kup tę liściastą i zaparz ją w dużym dzbanku lub bezpośrednio w kubeczkach, wykorzystując wielorazowe zaparzacze. Jeśli to możliwe, mleko do kawy kup w szklanej butelce. Jeśli nie – wybierz plastik, pamiętając o wyrzuceniu go do odpowiedniego kosza. Czy taką butelkę trzeba wcześniej opłukać? Poznaj zasady sortowania różnych opakowań z tworzyw sztucznych.

Jak podawać jedzenie podczas grilla zero waste – naczynia wielorazowe lub… jadalne

Przed rozpoczęciem grillowania, warto również przemyśleć kwestie podawania potraw. Jednorazowe talerzyki, styropianowe tacki, drewniane sztućce i papierowe kubeczki zdecydowanie nie są dobrym pomysłem – tuż po grillu trafią do koszy na śmieci i staną się kolejnymi, niepotrzebnymi odpadami.

Zamiast nich warto korzystać z wielorazowych naczyń i sztućców, np. z tradycyjnej zastawy, a na grilla w plenerze zabrać elegancki kosz piknikowy z kompletem wielorazowych talerzy i kubeczków z trwałego tworzywa sztucznego lub z ceramiczną zastawą. Sałatki i sosy możesz serwować w szklanych salaterkach lub na półmiskach, a w opcji „na wynos” zastąpić salaterki szklanymi pojemnikami ze szczelnym zamknięciem, słoikami lub aluminiowymi miskami.

Idąc o krok dalej, możesz zaplanować eko grilla z jadalnymi naczyniami lub podawać potrawy w taki sposób, by w ogóle nie wymagały użycia naczyń i sztućców. Jak? Ot kilka naszych podpowiedzi:

• zaopatrz się w jadalne talerze, np. z prasowanych otrąb,
• zaproponuj gościom przygotowanie wrapów z grillowanych składników i sałatek. Możesz wykorzystać gotowe tortille ze sklepu lub przygotować je samodzielnie,
• klasyczne pieczywo zamień na pitę, w którą można włożyć mięso i warzywa z grilla, uzupełniając je sałatą, świeżymi warzywami i sosami,
• wykorzystaj patent z dzieciństwa i podawaj kiełbaski włożone pomiędzy 2 kromki chleba,
• małe porcje sałatek serwuj w liściach cykorii.

Wykorzystanie takich naturalnych, jadalnych naczyń ma dodatkowy atut: nie trzeba ich zmywać. Dzięki nim nie tylko zmniejszysz ilość odpadów, ale też ograniczysz zużycie wody, energii i detergentów.
Jak podawać napoje podczas grilla zero waste? Na przyjęcie w domu wybierz szklane karafki i dzbanki, z których goście rozleją sobie napoje do szklanek lub ceramicznych kubeczków. Podczas pikniku, karafki zastąp dużymi, szklanymi butelkami, bidonami (np. z wkładem chłodzącym) oraz pojemnymi termosy. Zamiast tłukących się szklanek możesz wybrać wielorazowe kubeczki, np. z melaminy, a w ostateczności zaopatrzyć się w biodegradowalne kubki na wynos. Nie są one rozwiązaniem idealnym – choć rozkładają się szybciej niż plastikowe jednorazówki i zamiast do śmietnika, trafiają na kompostownik, to nadal przyczyniają się do powstawania kolejnych odpadów.
W kwestii jednorazówek, rodzice mogą napotkać na spory opór swoich pociech, które uwielbiają plastikowe lub papierowe talerzyki i kubeczki z bohaterami swoich ulubionych bajek. Zamiast ulegać maluchom, zachęcamy do rozmów i wyjaśnienia im, że po kilku godzinach piękny kubeczek trafi do kosza. Warto tez zaproponować pewien kompromis, np. kupując zestaw trwałych talerzyków i kubeczków z tworzywa sztucznego lub kamionki, które ozdobione będą wizerunkami kreskówkowych postaci.

Resztki z grilla – co z nich zrobić, by nie wyrzucać jedzenia?

Nawet po najlepiej zaplanowanym i przemyślanym eko grillowaniu, na stole mogą zostać resztki jedzenia. Zamiast wyrzucać, wykorzystaj je do przygotowania innych potraw.
Co zrobić z resztek z grilla? Kawałki zgrillowanego mięsa mogą być świetnym dodatkiem do bigosu, kapuśniaku lub gulaszu. Możesz też pokroić je i zmieszać ze świeżymi warzywami, tworząc wyśmienity lunchbox na następny dzień w pracy. Przypieczone warzywa wykorzystaj do aromatycznego leczo, ratatouille lub posiekaj i połącz z ugotowanym makaronem i pesto.

Gdzie wyrzucić śmieci po grillowaniu – sortowanie najczęstszych odpadów

Organizując grilla zero waste musimy mieć świadomość, że i tak pozostaną po nim odpady, np. popiół, resztki jedzenia, które nie nadają się do spożycia czy opakowania po produktach, których nie można kupić luzem. Co więcej, niektórzy fani grillowania nie są gotowi, by zupełnie zrezygnować z wygody, jaką daje paczkowane jedzenie i napoje. Z tego względu każdy z nas powinien wiedzieć, gdzie wyrzucić najpopularniejsze odpady, które powstają w trakcie i tuż po grillowaniu. Taką wiedzę warto też przekazywać dzieciom. Sprzątanie po grillu może być dobrą okazją do pokazania im sposobów segregacji „problematycznych” odpadów, np. zabrudzonego aluminium, tłustych ręczników papierowych lub opakowań wielomateriałowych.

Dowiedz się, jak uczyć dzieci segregacji śmieci już od najmłodszych lat.

Opakowania po napojach – gdzie wyrzucić karton po soku i szkło?

Bezzwrotne szklane butelki, podobnie jak słoiczki, należy wyrzucić do zielonego pojemnika na szkło, a ich nakrętki i kapsle – do żółtego kosza na metal i tworzywa sztuczne. Jeśli jednak zbijesz szklany talerzyk lub miskę, muszą one trafić do kosza na odpady zmieszane.

Dowiedz się, jak postępować z innymi odpadami szklanymi i co jeszcze wyrzucać do pojemnika na szkło.

Kartony po soku, ale też po mleku, pomidorowej passacie i innej żywności płynnej to tzw. opakowania wielomateriałowe, które wykonane są z połączenia różnych surowców, np. aluminium, papieru i tworzyw sztucznych. Mimo to nadają się do recyklingu – po opróżnieniu, zgniatamy je i wyrzucamy do kosza na tworzywa sztuczne i metale.

Poznaj najpopularniejsze opakowania wielomateriałowe i sprawdź, jak działa ich recykling.

Gdzie wyrzucić opakowanie po przyprawach i butelkę po oleju?

Marynata nie może obejść się bez tłuszczu i przypraw, a tych nie sposób kupić „luzem”. Gdzie wyrzucić butelkę po oleju lub oliwie? Plastikową butelkę wyrzuć do żółtego kosza na tworzywa sztuczne, a szklaną – do zielonego pojemnika na szkło.

Gdzie wyrzucić opakowanie po przyprawach? To zależy. Opakowanie wykonane tylko z papieru wyrzuć do kosza na makulaturę, a torebkę z plastiku – do kosza na metale i tworzywa sztuczne. Problematyczne mogą być papierowe woreczki, które od środka mają od warstwę tworzywa lub folii aluminiowej. Takie torebki zaliczamy do grupy opakowań wielomateriałowych, które powinny trafić do pojemnika na tworzywa sztuczne i metale.

Gdzie wyrzucić puszkę i folię aluminiową?

Segregacja puszek po napojach jest bardzo prosta – wystarczy zgnieść je i wyrzucić do kosza na metale i tworzywa sztuczne. Podobnie jest z puszkami po konserwach, których często używamy do sałatek, np. kukurydzy, groszku, fasoli lub cieciorce. Możesz wyrzucać je razem z etykietą lub zerwać ją (o ile nie wymaga to użycia wody) i wyrzucić oddzielnie do kosza na papier.

Folię aluminiową należy wrzucać do żółtego kosza na metal i tworzywa sztuczne. A co z zabrudzoną folią? Jeśli resztki jedzenia da się usunąć, to folię można bez obaw wrzucić do żółtego pojemnika. Jeśli jednak resztki są mocno przyschnięte i nie dadzą się oderwać, pozostaje Ci wyrzucenie całości do odpadów zmieszanych. Podobny los czeka nadpalone tacki do grilla – nie nadają się do recyklingu, dlatego muszą trafić do czarnego kosza na odpady zmieszane.

Poznaj inne popularne odpady aluminiowe i sprawdź, jak wygląda recykling aluminium.

Gdzie wyrzucić mięso, kości i resztki ryby?

Surowe lub upieczone mięso, wędliny, kości, ości oraz resztki ryb należy wyrzucać do czarnego pojemnika na odpady zmieszane. Nigdy nie wrzucaj ich do worka na bioodpady!

Gdzie wyrzucić popiół z grilla?

Popiół z grilla lub z ogniska wyrzucamy do pojemnika na odpady zmieszane. Jeśli masz przydomowy ogródek lub grządki na działce, możesz też wykorzystać popiół z grilla jako nawóz – wystarczy podsypać nim rośliny lub zmieszać z nim ziemię przy wykonywaniu nowych nasadzeń.